Dobry Abałakov nie jest zły – czyli kilka słów o wytrzymałości stanowisk w lodzie

Temat wytrzymałości Abałakova pojawia się przy okazji różnych szkoleń. Adepci wspinania lodowego często mają wielkie oczy, gdy dowiadują się, że mają zjechać na linie z „czegoś takiego”. Z kolei profesjonaliści podczas wewnętrznych szkoleń ćwicząc różne techniki asekuracyjne dyskutują również ich o ich przydatności i niezawodności we wspinaczkowej praktyce. Pojawiają się pytania i wątpliwości. I niejednokrotnie okazuje się, że brak jest odpowiednich badań i testów, które pozwoliłyby na te pytania odpowiedzieć. Poszukując odpowiedzi przeprowadzają własne badania. Takie ciekawe testy wytrzymałości Abałakova przeprowadzili austriaccy przewodnicy IVBV w trakcie swoich szkoleń w latach 2014-2015. Na progu sezonu zimowego postanowiliśmy nieco przybliżyć wyniki tych testów. Poniższy tekst nie wyczerpuje tematu, nie jest też pełnym tłumaczeniem ani nie ma charakteru instruktarzowego dla osób początkujących. Zawiera on zbiór ciekawych obserwacji i wyników badań, które mogą uzupełnić wiedzę, a niejednokrotnie dać do myślenia… I takie były nasze intencje. J

Temat Abałakova i inne zagadnienia związane ze wspinaczką lodową omawiamy wyczerpująco w trakcie prowadzonych przez nas kursów i obozów wspinaczki lodowej. Zapraszamy.

Jedno z podstawowych pytań we wspomnianych testach brzmiało:

Co się stanie, jeśli wspinacz znajdujący się na stanowisku z jakichś powodów będzie miał luźne auto i w tym momencie odpadnie?

Oczywistym jest, że auto powinno być napięte, jednak mogą zdarzyć się sytuacje, że tak nie będzie, np. podczas likwidacji śruby zabezpieczającej stanowisko zjazdowe z Abałakova.

W trakcie testów badano wytrzymałość Abałakova w następujących warunkach:

– wysokość 1526 m.n.p.m., temperatura -1,5°C, brak opadów

– Abałakov: trójkąt o wymiarach 21, 18, 20 cm

– pętla stanowiskowa: repsznur 7mm oraz liny połówkowe 8,5mm oraz 9mm

– „lotnik” – opona 30,7 kg wypełniona workami z piaskiem (23,4 kg, 23,9 kg, 23,4 kg), w sumie maks. 101,4 kg (chodziło o zaimprowizowanie możliwie wielu różnych sytuacji)

Badane były odpadnięcia o długości 218cm – 310cm.

Opona było przypięta do stanowiska lonżami wykonanymi z:

– taśmy rurowej z Dyneemy 8mm

– taśmy płaskiej z Dyneemy 8mm

– taśmy rurowej z poliamidu 12mm i 16mm

– lonży Triple Safety Loop Dyneema.

Długość lonży wynosiła 60cm, 67 cm, 90 cm oraz 120 cm. Testowane były lonże nowe oraz używane.

Wyniki były bardzo zróżnicowane: od prób, które cały układ wytrzymał, po próby, w wyniku których zerwaniu uległy poszczególne elementy układu (lonża, repsznur w Abałakovie, wyrwany Abałakov).

Wnioski

Abałakov o głębokości ok. 19cm wywiercony w lodzie dobrej jakości wytrzymuje każde możliwe obciążenie w wyniku odpadnięcia na statycznej lonży. Decydująca jest średnica repsznura. Repsznur o średnicy 7mm i grubszy wytrzymuje co najmniej 1 odpadnięcie, a niekiedy nawet dwa. Zdecydowanie lepsze do budowy stanowiska z Abałakova są odcinki lin połówkowych lub bliźniaczych!

Generalnie należy unikać sytuacji mogących skutkować odpadnięciem na lonży wpiętej w stanowisko, ponieważ skutkuje to wysokim współczynnikiem odpadnięcia i trudnymi do przewidzenia poważnymi urazami – wszyscy to wiemy, prawda?

Wyniki testów wytrzymałości różnych materiałów

– lonże wykonane z poliamidu i mieszanek poliamidu z innymi materiałami wytrzymały wszystkie odpadnięcia

– lonże z używanej Dyneemy były zrywane we wszystkich próbach

– lonże z nowej, nigdy nie używanej Dyneemy zazwyczaj wytrzymywały

– lonża Triple Safety Loop (Austrialpin) wytrzymała wszystkie próby, jednakże z uwagi na bardzo niewielką elastyczność powodowała: zerwanie łącznika uprzęży, wyciągnięcie taśmy z prawidłowo zabezpieczonej klamry uprzęży biodrowej, wyrwanie Abałakova.

Wnioski

– Pętle z Dyneemy wyglądająca na zużyte (zmechacenie) należy wycofać z użytku po 3 latach.

– Pętle wykonane z poliamidu oraz pętle mieszanek materiałów mogą być używane 6-10 lat, jeśli brak jest uszkodzeń mechanicznych.

Podczas kolejnych testów szukano odpowiedzi na szereg poniższych pytań:

1. Jaki jest optymalny kąt, pod którym należy wiercić Abałakova?

Testy wykazały, że zgodnie z dotychczasowym stanem wiedzy najbardziej optymalny jest trójkąt równoboczny, a o jego wytrzymałości decyduje powierzchnia obciążanego lodu.

2. Jak zmienia się wytrzymałość Abałakova w zależności od kąta, pod jakim jest on wywiercony do powierzchni lodu?

Badano wytrzymałość Abałakova wywierconego krótką i długą śrubą w wypadku kąta 90°, Abałakova nachylonego 40° w dół oraz 40° w górę. Przeprowadzono dwa testy.

W trakcie pierwszego testu odległość pomiędzy wywierconymi w lodzie otworami wynosiła 10cm. Badano zarówno sytuację, gdy otwory wywiercone w lodzie były ułożone poziomo, jak i pionowo. Pętla stanowiskowa była wykonana z odcinka liny połówkowej 9mm (Stratos).

Wyniki testów

– Otwory Abałakova ułożone względem siebie pionowo: pod wpływem siły 5,6 kN działającej na stanowisko następowało wyrwanie stanowiska wraz z bardzo dużą powierzchnią lodu.

– Abałakov nachylony 40° w dół: wyrwanie stanowiska następowało już przy sile o wartości zaledwie 2,2 kN.

W trakcie drugiego testu badano Abałakovy wywiercone śrubą o długości 21cm. Podobnie jak w pierwszym teście badano zarówno sytuację, gdy otwory wywiercone w lodzie były ułożone poziomo, jak i pionowo. Pętla stanowiskowa była wykonana z odcinka liny połówkowej 9mm (Stratos).

Wyniki testów

– Abałakov wywiercony pod kątem 90° do powierzchni lodu: wyrwanie stanowiska nastąpiło dopiero pod wpływem działania siły 15kN.

– Abałakov nachylony 20° w dół lub w górę: wyrwanie stanowiska nastąpiło pod wpływem sił odpowiednio 6,4 kN oraz 6,2 kN, przy czym w obu wypadkach lód został wyrwany na dużej powierzchni.

– Pionowe ułożenie otworów w lodzie: stanowisko zostało wyrwane z dużą powierzchnią lodu pod wpływem działania siły o wartości 8,9 kN.

Wniosek

Abałakov jest najbardziej wytrzymały, jeśli otwory w lodzie są ułożone względem siebie poziomo i zostały wywiercone pod kątem 90° do powierzchni lodu.

3. Jakiej średnicy Abałakov wytrzyma odpadnięcie wspinacza wpiętego lonżą w stanowisko?

W tym teście waga „lotnika” wynosiła 86 kg (opona obciążona workami z piaskiem).

Wniosek

Można wyjść z założenia, że w sytuacji, jeśli odległość między wywierconymi otworami Abałakova wynosi min. 15cm, wytrzyma on odpadnięcie wspinacza wpiętego lonżą w stanowisko. Zaleca się wiercenie Abałakova przy pomocy możliwie długiej śruby (20-22cm)

4. Jakiej średnicy musi być repsznur w Abałakovie, aby wytrzymać odpadnięcia wspinacza wpiętego lonżą w stanowisko?

Również w tym teście waga „lotnika” wynosiła 86 kg (opona obciążona workami z piaskiem).

Testom poddano repy poliamidowe o średnicy 5mm, 6mm, 7mm, 8,5mm (odcinki linki połówkowej) związane klasyczną kluczką. Długość lotu wynosiła 2,3m. Abałakov był wywiercony długą śrubą.

Wyniki testów

– Repsznury o średnicy 5mm i 6mm zostały zerwane pod wpływem sił o wartościach 7,02 kN oraz 7,26 kN.

– Repsznury o średnicy 7mm oraz 8,5mm wytrzymały odpadnięcia.

Wniosek

Do budowy Abałakova zalecane jest używanie repsznurów o średnicy 7mm, a najlepiej kawałków lin połówkowych lub bliźniaczych o średnicy 7mm i więcej.

5. Jakie obciążenie wytrzymuje krótka śruba lodowa o długości 7,5cm w lodzie różnej jakości?

Testowano śruby Austrialpin w lodzie dobrej i średniej jakości.

Wyniki testów

– Śruba osadzona w lodzie dobrej jakości pod kątem 10° do powierzchni lodu z nachyleniem w dół była wyrywana pod wpływem działania siły o wartości 5,6-6,8 kN. Sama śruba nie została uszkodzona.

– Śruba osadzona w lodzie dobrej jakości pod kątem 90° do powierzchni lodu została wyrwana pod wpływem działania siły 6,4 kN. Ucho śruby zostało lekko wygięte.

Wniosek

Do budowy stanowisk w lodzie należy używać śrub o długości minimum 16cm.

Filmiki z testów można obejrzeć tutaj.

Kontakt z autorem: 💻 piotr.wspinanie@gmail.com, 📞 +48 602 677 547