Jak wybrać (pierwszą) linę pojedynczą?

Wybór (pierwszej) pojedynczej liny wspinaczkowej jest łatwy i trudny zarazem. Wspinaczka z działalności niszowej ewoluowała to popularnej działalności outdoorowej. W latach 80-tych początkujący adept wspinania był szczęśliwy, jeśli udało mu się zdobyć produkt z bielskiej fabryki firmy „Bezalin”. Obecnie (z pewną) przesadą można powiedzieć, że można przebierać w kolorach. W sklepach znajdziemy oczywiście wyłącznie liny z odpowiednimi certyfikatami (UIAA, CE), więc będą one spełniały bardzo wysokie normy bezpieczeństwa.

Czym zatem kierować się przy zakupie (pierwszej) liny pojedynczej, skoro nie kolorem? 😉

Współczesne liny charakteryzuje wiele parametrów. Jedne są bardziej istotne, inne mniej (przynajmniej na początku przygody ze wspinaniem). Poniższe wskazówki pomogą Ci dokonać trafnego wyboru.

Długość

Do wspinaczki w skałkach potrzebujesz linę 2x dłuższą niż długość dróg, po których będziesz się wspinać. Inaczej nie zjedziesz z nich (w łatwy sposób). W polskich rejonach skałkowych standardem jest lina o długości 60m. Wprawdzie długość większość dróg nie przekracza 30m, a na (niezbyt licznych) drogach wielowyciągowych poszczególne zjazdy nie przekraczają 30m, ale zdarzają się drogi dłuższe. Poza tym najbardziej i najszybciej zużywają się końce liny na kilku pierwszych metrach. Mając linę 60m można w razie potrzeby obciąć zużyte końce i lina nadal będzie starczać na większość dróg. Przy krótszej linie nie za bardzo jest z czego ciąć… Natomiast w wielu zagranicznych rejonach potrzebna jest dłuższa lina: 70, a nawet 80m.

Średnica

Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę ze wspinaniem, to odpowiednim wyborem będzie lina o średnicy 9,6mm-9,8mm, ew. 10mm. Oczywiście jest wiele cieńszych, a co za tym idzie, lżejszych modeli lin. Jednakże nie są one dobrym wyborem dla osób początkujących ze względu na zbyt małe tarcie w przyrządzie asekuracyjnym, co może łatwo spowodować utratę kontroli nad liną w razie odpadnięcia wspinającego się partnera. Poza tym liny o mniejszej średnicy zazwyczaj są mniej trwałe (cieńszy oplot = słabsza ochrona rdzenia, a więc szybsze zużycie liny, zwłaszcza w rejonach z szorstką skałą, taką jak granit lub piaskowiec). Z kolei grubsze liny, o średnicy powyżej 10mm, zaczynają „trącić myszką”. Każda lina „puchnie” w miarę użytkowania, w związku z czym taka lina stosunkowo szybko może przestać płynnie pracować w przyrządach, zwłaszcza tych z węższymi otworami.

Siła uderzenia (Impact Force)

W wypadku lin pojedynczych wartość tego parametru waha się w przedziale ok. 7,4 kN – 9,6 kN.

Mniejsza wartość tego parametru oznacza, że lina będzie bardziej elastyczna, a więc podczas hamowania odpadnięcia będzie się bardziej rozciągać. Zaletą będą mniejsze siły działające na ciało „lotnika” i cały łańcuch asekuracyjny (w tym punkty asekuracyjne). Potencjalna wada to dłuższy lot, a więc zwiększone ryzyko uderzenia w ziemię, półkę lub inny wystający element skały.

Wyższa wartość tego parametru oznacza, że lina będzie mniej elastyczna, a więc podczas hamowania odpadnięcia będzie się mniej rozciągać. Wadą będą większe siły działające na ciało „lotnika” i cały łańcuch asekuracyjny (w tym punkty asekuracyjne). Zaleta to krótszy lot, a więc mniejsze ryzyko uderzenia w glebę, półkę lub inny wystający element skały.

Wybierając linę do wspinaczki na sztucznej ścianie i na drogach ubezpieczonych możesz nie przejmować się przesadnie tym parametrem. Lina ze środka stawki (ok. 8,4-9kN) będzie dobrym wyborem.

Jeśli zamierzasz wspinać się regularnie na własnej asekuracji wybierz linę bardziej dynamiczną, do ok. 8,6kN. Świadomość, że w razie odpadnięcia na założone przez Ciebie kostki zadziała mniejsza siła, na pewno pozytywnie wpłynie na Twoją psyche. Bądź jednak bardziej uważny podczas asekuracji i nie przesadzaj z ilością luźnej liny, aby Twój partner w razie odpadnięcia nie doleciał do ziemi.

Liczba rwań

Wg. normy wartość ta powinna wynosić min. 5. W rzeczywistości przeciętna liczba rwań najpopularniejszych modeli lin zawiera się w przedziale 6-10. Oczywiście są również liny, dla których producenci podają wartość kilkunastu rwań. Z punktu widzenia bezpieczeństwa przy standardowym użytkowaniu nie ma to większego znaczenia. Należy jednak spodziewać się, że lina o wyższej liczbie rwań, będzie bardziej trwała i odporna na zużycie.

Impregnacja

Wiele modeli lin jest impregnowana, ale nie wszystkie. Mokra lina jest ciężka, mniej poręczna, a jej wytrzymałość spada o ok. 25-30%. Lina przeznaczona do użytku na sztucznej ścianie i w skałkach nie musi obowiązkowo posiadać impregnacji. Jednakże impregnacja nie tylko ogranicza namakanie liny, ale również w dużym stopniu chroni linę przed „zapychaniem” się drobinami pyłu, ziemi etc., co powoduje wydłużenie jej żywotności. Natomiast lina do wspinaczki w zimie musi być dobrze zaimpregnowana, w przeciwnym wypadku stanie się koszmarem dla jej użytkowników. Ale ten aspekt w zdecydowanej większości sytuacji nie dotyczy lin pojedynczych.

Wytrzymałość na ostrej krawędzi

Problem spędzający sen z powiek wielu wspinaczom. Brak jest (jeszcze) norm w tym zakresie, co nie znaczy, że niektórzy producenci nie próbują działać w tym zakresie. Jest to temat na osobny artykuł.

Cena

Od liny zależy Twoje zdrowie i życie. Czy w tym kontekście warto oszczędzić np. 100zł? Sądzę, że nie. Wybierz linę zgodnie z Twoimi potrzebami kierując się powyższymi wskazówkami, a zaoszczędź na czy innym.

Kolor

No dobrze…  Jeśli uwzględniłeś już pozostałe parametry, to w tym względzie możesz dać upust fantazji. Spośród modeli spełniających Twoje wymagania wybierz linę w kolorze pasującym do… no, do czego chcesz… Zwróć jednak uwagę, aby dobrze wychodziła ona na zdjęciach…;-)

Producenci lin

Na polskim rynku dostępne są liny większości wiodących producentów. Nie jest tajemnicą , że ta sama fabryka może produkować liny np. dla dwóch różnych marek. Pośród lin oferowanych na rynku znajdziemy modele lepsze i gorsze, mniej i bardziej trwałe. Podczas ponad 30 lat wspinania i prawie 20 lat pracy szkoleniowej „przerobiliśmy” wiele modeli lin różnych producentów. I wiemy, że niekoniecznie trzeba inwestować w najdroższe nowe modele, ale również (zazwyczaj) nie warto kupować najtańszych modeli, gdyż najczęściej nie wytrzymują one zbyt długo bardziej intensywne eksploatacji. Zdarzyło nam się, że tania lina jednej z najbardziej renomowanych firm po ok. 2 miesiącach nie nadawała się do użytku i musieliśmy ją wycofać. Tymczasem lina ze „średniej półki” innej dobrej firmy (chociaż może nieco mniej popularnej w Polsce) służyła nam intensywnie przez 4 sezony i wycofaliśmy ją użytku z rozsądku ze na „przebieg”. Tak więc oczywiście mamy swoje „typy”, ale zamierzamy robić w tym miejscu (anty)reklamy żadnej firmie. Oczywiście na naszych kursach skałkowych i taternickich poszerzamy temat wyboru liny i wtedy nie ma tematów tabu. 😉 Życzymy udanego wyboru.

Kontakt z autorem: 💻 piotr.wspinanie@gmail.com, 📞 +48 602 677 547